Recenzje

Usankcjonowana krzywda

Alex Renton: Jak wytresować lorda. O elitarnych szkołach z internatem. Prószyński i S-ka, Warszawa 2020 – pisze Izabela Mikrut.

Jeden z pokrzywdzonych decyduje się w końcu przerwać milczenie. Już jako dorosły zwraca się z apelem do ludzi, którzy przeżyli to samo piekło co on. Odzew przechodzi jego najśmielsze oczekiwania – okazuje się, że mężczyźni z różnych grup społecznych, różnych zawodów i w różnym wieku postanawiają zwierzać się z najgłębszych traum. Niektórzy już poradzili sobie z tym, co przeżyli w dzieciństwie, inni do tej pory czują gniew lub żal. A przecież wszystko to w imię tradycji. A przecież wszystko to pod hasłem hartowania organizmu oraz charakteru. Każdą podłość można przedstawić jako działanie dla czyjegoś dobra – jednak nie ma społecznej zgody na dręczenie dzieci. I o tym jest „Jak wytresować lorda. O elitarnych szkołach z internatem”.

To opowieść mocno zakorzeniona w brytyjskich realiach – tam istnieje zwyczaj posyłania maluchów do szkół z internatem i Alex Renton zastanawia się, co przyświeca rodzicom, którzy decydują się na taki krok. Zwłaszcza jeśli ze szkół płyną alarmujące doniesienia, a kolejni absolwenci próbują ustosunkować się do zagadnienia mobbingu czy molestowania seksualnego. Renton pyta, dlaczego dorośli nie reagują na cierpienie i skargi własnych dzieci, dlaczego czekają bezczynnie, aż sytuacja sama się zmieni. I pokazuje, do czego to prowadzi. „Jak wytresować lorda” to publikacja płynąca z goryczy i protestu.

Autor sięga po wypowiedzi ludzi, którzy chcieli podzielić się z nim własnymi historiami. Cytuje maile i listy. Ale poza tym sięga również do przeszłości, do zapisków sławnych ludzi, do ich dzienników lub wspomnień – i wyłuskuje stamtąd alarmujące komunikaty, na które nikt nie zwracał uwagi do czasu. Pokazuje, z czego słyną szkoły z internatem: jak nauczyciele o sadystycznych zapędach znęcają się nad wychowankami, jak funkcjonują kary cielesne i jak łamane są charaktery – czy też jak wychowawcy radzą sobie z dziećmi, które tęsknią za domem (to wersja oficjalna). Pyta autor także o zachowanie starszych kolegów, którzy w maluchach znajdują łatwy cel i dają upust swoim frustracjom. Pokazuje, jak takie traktowanie wpływa na psychikę i jak odbija się w dorosłym życiu. Przy takich doniesieniach naturalne staje się pytanie o reakcje rodziców i o to, czy mali chłopcy nie informują swoich rodzin o krzywdzie, jaka ich spotyka – sprawdza zatem Alex Renton, chociaż sam doskonale wie, dlaczego cenzuruje się wiadomości słane do domów – czy ktoś próbował dotrzeć do swoich bliskich i czy uzyskał pomoc.

Jest to reportaż, który ma doprowadzić do zmian (już zapoczątkowanych). Alex Renton pisze go z perspektywy czasu, więc może odrobinę ostudzić emocje i bardziej skupić się na faktach niż na przedstawianiu żalu. Jednak „Jak wytresować lorda” to książka, która pokazuje mroczną stronę szkół z internatem i wieloletniej tradycji, która pozwala na dręczenie dzieci i na spełnianie najbardziej chorych fantazji za murami placówek oświatowych.

Komentarze
Udostepnij
Tags: ,