Agnieszka Jucewicz, Tomasz Kwaśniewski: Niepewność. Rozmowy o strachu i o nadziei. Agora, Warszawa 2020 – pisze Izabela Mikrut.

Już na początku pandemii było jasne, że oto pojawia się coś, czego ludzie nie znają. Nawet jeśli co jakiś czas wybuchają na świecie epidemie, żadna mieszcząca się w pamięci żyjących nie wyzwoliła tak silnych reakcji i nie wpłynęła tak znacząco na społeczeństwa. Nie tylko trzeba było błyskawicznie wypracować sobie mechanizmy obronne – przed psychicznymi skutkami lockdownu i przed strachem oraz niepewnością, ale jeszcze zatroszczyć się o zdrowie swoje i bliskich, a w niektórych, skrajnych przypadkach wręcz – zmienić swoje przyzwyczajenia dotyczące higieny. Wszystko jednak miało i ma swoje odzwierciedlenie w psychice i wyzwala rozmaite refleksje, na które do tej pory nie było miejsca. Agnieszka Jucewicz oraz Tomasz Kwaśniewski w czasie „kwarantanny narodowej” przeprowadzili szereg rozmów z psychologami i terapeutami – na temat tego, co przeżywali ludzie na całym świecie. Postawili na medialny temat zaprezentowany od strony wyciszenia i zwolnienia tempa życia. Wypytali o odczucia, reakcje i o nielogiczne czasami zachowania. Wszystko żeby dowiedzieć się czegoś o ludziach dzisiaj, w obliczu wielkiego zagrożenia – albo ograniczeń, których do tej pory i w teorii nie umieliby zaakceptować.

„Niepewność. Rozmowy o strachu i o nadziei” to książka, w której znaleźć można także cztery rozmowy przeprowadzone jeszcze przed pandemią – a pokazujące kierunek, w jakim i tak zmierzały społeczeństwa. Samotność, brak oparcia w bliskich albo nieumiejętność radzenia sobie z silnym stresem powoli stają się znakiem czasów, koronawirus wyostrzył te problemy i pozwolił im się uważniej przyjrzeć w rzeczywistości, która nagle gwałtownie wyhamowała. Jucewicz i Kwaśniewski nie zajmują się tu sprawami ekonomicznymi, stawiają natomiast na uczucia i na emocje ludzi. Pytają o to, jak nie poddać się presji starszych i schorowanych rodziców, którzy wręcz żądają spotkań z dorosłymi dziećmi i nie przyjmują do wiadomości poważnego zagrożenia, sprawdzają, czy zamknięcie z domownikami mogło dać szansę na poprawę kontaktów, czy też – niszczyło więzi. Dowiadują się, że inaczej na zamknięcie reagowały nastolatki, a inaczej dorośli dotąd uciekający wciąż w pracę. Poznają przyczyny niektórych postaw i reakcji, ale też drogi działania, tak, żeby każdy, kto potrzebuje pomocy (psychologicznej i terapeutycznej), rozpoznał u siebie taką potrzebę i wiedział, gdzie może wsparcie uzyskać. Nie jest to jednak reklama usług psychoterapeutów.

„Niepewność” to opowieść o ludziach w obliczu zagrożenia, próba pierwszego spojrzenia na to, co nietypowe, nieznane i zaskakujące. Krótkie są te rozmowy, a autorzy nie chcą zagłębiać się w refleksje pozbawione kontaktu z rzeczywistością, nie uciekają w filozoficzne dywagacje, za to wykorzystują stan pandemii, żeby powiedzieć coś o ludziach dzisiaj. „Niepewność” to również przyjęcie do wiadomości, że nikt nie jest idealny i że mimo globalnego wyzwania każdy będzie szukać dla siebie najlepszych metod pokonywania kryzysów. Jest to tom, który buduje poczucie wspólnoty – trochę też pozwala zrozumieć to, co dzieje się w ramach struktur społecznych.