Teatr Mumerus – repertuar październik 2024

12.10.2024, godz. 17:00, Muzeum Archeologiczne w Krakowie, ul. Senacka 3: „excentrycy czyli wierszowany dancing według Marii Pawlikowskiej – Jasnorzewskiej” (w ramach Krakowskiej Nocy Poezji, wstęp wolny)

27.10.2024, godz. 20:00, Teatr Zależny PK, ul. Kanonicza 1: „Posiew boga wojny”

28.10.2024, godz. 20:00, Teatr Zależny PK, ul. Kanonicza 1: „Posiew boga wojny”

Więcej informacji: www.mumerus.net

„POSIEW BOGA WOJNY”

„Posiew boga wojny” to spektakl rozgrywający się w poczekalni, gdzie ludzie czekają: na nowe, lepsze czasy. Na powodzenie w miłości, na ukojenie zszarganych nerwów. Akcja rozgrywa się przed, w trakcie i po jednej  z światowych wojen – każda z postaci na swój sposób szuka własnego języka i własnych gestów, aby nową rzeczywistość oswoić lub chociaż znieść. W tle od czasu do czasu pobrzmiewają dźwięki muzyki Mahlera, która jednak wykrzywia się i deformuje, bo wraz ze starym światem skończyła się też i jego muzyka. To spektakl o odejściu od wspólnego odczuwania otaczającego świata. W zamian dostajemy obraz wielu, często nieprzystających rzeczywistości, utkany z maniakalnych obsesji, zwidów wywołanych przez alkoholizm, schizofrenicznych lęków czy histerycznej euforii. Wraz z obrazami różnych rzeczywistości zmienia się również przestrzeń spektaklu Ale ciągle kontekstem jest tu najcięższe doświadczenie społeczne, które obala dotychczasowy porządek, stawiając ostrą cezurę między starym a nowym – wojna i to, co ją poprzedziło i to, co po niej nastąpiło.

Aktorzy: Ewa Breguła, Mateusz Dewera / Robert Żurek, Jan Mancewicz, Jacek Milczanowski,

Kostiumy: Monika Gigier, Alicja Margolin

Opracowanie muzyczne: Michał Braszak

Scenariusz, reżyseria, przestrzeń: Wiesław Hołdys

Współpraca: Agnieszka Dziedzic, Agnieszka Dębowska

W spektaklu wykorzystano fragmenty trzeciej części („Feierlich und gemessen, ohne zu schleppen”) I Symfonii D-Dur „Tytan” Gustawa Mahlera.

W spektaklu wykorzystano fragmenty i cytaty z następujących utworów: Emil Wyrobek ” Z otchłani chorób nędzy i upadku”, Józef Czechowicz „Żal”, Władysław Sebyła „Pogrzebny”, Tytus Czyżewski „W szpitalu obłąkanych”,  „Szumiłebski, Moczygębski głowy szuka” (anonim XVII w.), Maria Komornicka „Na rozdrożu” oraz fragmenty artykułów prasowych z lat 1914-1924.

Projekt współfinansowany ze środków Miasta Krakowa.

Projekt zrealizowano przy wsparciu  finansowym Województwa Małopolskiego Partnerzy medialni: Dziennik Teatralny, Kulturatka, Fundacja Promocji Kultury

excentrycy czyli wierszowany dancing według Marii Pawlikowskiej – Jasnorzewskiej (Noc Poezji)

Na pytanie: „dlaczego poeci piszą” jedna z nieskończonej ilości odpowiedzi może brzmieć tak: aby przeszłość zawarta w osobistym doświadczeniu uczuciowym lub estetycznym zetknęła się z proroczym doświadczeniem przyszłości. Za przykład niech posłuży fragment wiersza „Babcia”:

„Za lat pięćdziesiąt siądzie przy fortepianie

(będzie miała wówczas wiosen siedemdziesiąt cztery)

babcia, co nosiła jumpery

i przeżyła wielką wojnę nudną niesłychanie.

(….)

Wpatrzona w film swój zblakły z uśmiechem tęsknoty,

Zagra na fortepianie staroświeckie fokstroty.”

To wiersz Marii Pawlikowskiej – Jasnorzewskiej, której poezji poświęcamy naszą propozycję do tegorocznej Nocy Poezji. W tym krótkim fragmencie widoczne są elementy charakterystyczne dla poezji Pawlikowskiej – Jasnorzewskiej, na których opieramy konstrukcję naszego projektu.

A więc pierwsze muzyczność tej poezji. Nieprzypadkowo tytuł naszego projektu to „excentrycy” – tak nazywa się jeden z wierszy ze zbioru pt. „Dancing”. Wiersze z tego zbioru będą dominowały w naszej propozycji. Pawlikowska – Jasnorzewska była mistrzynią krótkiej formy, nawiązującej do japońskiego haiku: kilka wersów, pisanych z małej litery, bez znaków przestankowych zakończonych zaskakującą pointą. Każdy z tych wierszy jest nawiązaniem do jednego z tańców: foxtrota, charlestona, tanga, a także bluesa. A jednocześnie każdy z tych krótkich wierszy jest nawiązaniem do przestrzeni, emocji bądź sytuacji, tak jak tytuły owych wierszy: dancing, sieć, strach, chwila na werandzie, tańczymy dalej, przekwitła tancerka, piekło, kula rewolweru, pilot, palmy, zgubiony tancerz – i będący pointą cyklu wiersz pod znaczącym tytułem: „Trzeba chodzić w masce”.

Przedstawimy to tak, że równolegle do przedstawianych (a nie tylko mówionych) wierszy będzie grana muzyka (głównie w żywym planie) – właśnie wyżej wymienione gatunki. Może to zresztą być w kontrapunkcie do tekstu, dlatego, że kontrapunkt buduje napięcie zarówno w poezji, jak i w muzyce.

Drugim cyklem wierszy Marii Pawlikowskiej – Jasnorzewskiej, który mamy zamiar wykorzystać w naszym projekcie jest cykl „Płyty Carusa” z tomu „PARYŻ”. Tu, poza muzycznością, pojawia się element, jakże ważny w poezji autorki: przedmiot, w przypadku tego cyklu jest to płyta gramofonowa porównana do żałobnego dysku:

„Kołuje żałobny dysk

w trumiennem pudle odkrytem.

Caruso śpiewem wytryska,

a śmierć wtóruje mu zgrzytem…

Caruso — żywy aksamit,

życie ze szczęściem zżyte,

najżywszy ton między nami!

A śmierć zatrzymuje płytę… „

Wspaniały poetycki koncept życia jako obracającej się, trzeszczącej płyty gramofonowej, które nagle – niczym zdjęcie ramienia z grającej płyty – przerywa śmierć. Często w środku utworu.

Ważne jest również to, że nasz projekt odbędzie się w Muzeum Archeologicznym, które chcemy ukształtować na kształt muzeum uczuć i wspomnień uwiecznionych w muzyce i fotografii, a przede wszystkim we wspaniałej poezji Marii Pawlikowskiej – Jasnorzewskiej.

W projekcie wezmą udział aktorzy Teatru Mumerus: Ewa Breguła, Katarzyna Piotrowska – Ornatkiewicz, Mateusz Dewera, Jan Mancewicz, Jacek Milczanowski. Skoro tematem naszego projektu jest dansing to będzie muzyka: wiązanka melodii tanecznych wykonywana na żywo w przestrzeniach Muzeum Archeologicznego , a także – improwizacje na głos, kontrabas, theremin, instrumenty perkusyjne, lirę korbową i skrzypce. Muzycy to Susa Jara, Alicja Margolin, Michał Peiker i Michał Braszak. Plastycznie wierszowany dansing oprawi Agnieszka Dębowska. Scenarzystą, organizatorem i reżyserem całości jest Wiesław Hołdys.

Prezentacja odbędzie się 12 października o godz. 17:00 w Muzeum Archeologicznym, ul. Senacka 3, Kraków w ramach Krakowskiej Nocy Poezji. Wstęp wolny.

Projekt finansowany przez Gminę Kraków.

fot. Jace Maria Stoklosa