Rasa Jančiauskaitė: Powiedz to w mig. Dwie Siostry, Warszawa 2019 – pisze Izabela Mikrut.
Rasa Jančiauskaitė za projekt tej książki zdobyła główną nagrodę jury Wydawnictwa Dwie Siostry oraz wyróżnienie jury międzynarodowego w konkursie Jasnowidze – i nic dziwnego, „Powiedz to w mig” to publikacja bardzo ważna i bardzo atrakcyjna nie tylko dla najmłodszych. Autorka odwołuje się tutaj do świata ludzi głuchych, a autentyczność uzyskuje dzięki wypowiedziom członków Litewskiego Stowarzyszenia Głuchych. Osobiste zwierzenia, przemyślenia i doświadczenia pozwalają uniknąć rutyny, a małym odbiorcom dodatkowo zrozumieć rzeczywistość ludzi niesłyszących. Głusi odkrywają przed czytelnikami świat niezwykły: pełen możliwości, jakich nie znają słyszący (można kontynuować rozmowę przez szybę autobusu albo rozpocząć ją z drugiego końca ulicy, niepełnosprawność nie przeszkadza w uprawianiu sportu, głusi wzajemnie sobie pomagają, a poza tym, że posługują się innym językiem – nie różnią się od pozostałej części społeczeństwa. Głusi mają nawet w języku migowym swoje dowcipy, których słyszący może by nie zrozumieli po przetłumaczeniu na język polski. Bardzo krótkie wypowiedzi członków Litewskiego Stowarzyszenia Głuchych pomagają z innej perspektywy spojrzeć na zagadnienie rzekomej niepełnosprawności: tu w ogóle nie ma mowy o ograniczeniach – w dzieciństwie, w pracy i w domu, w relacjach z przyjaciółmi i z rodziną ; Rasa Jančiauskaitė uświadamia małym odbiorcom, że da się normalnie żyć bez słyszenia mowy ludzkiej.
Sama autorka zajmuje się przede wszystkim językiem migowym. Opowiada dzieciom, że to jak język obcy – bo kieruje się swoimi prawami i swoimi znakami – a języki migowe w różnych krajach różnią się od siebie, podpowiada, kto może się go nauczyć. Przedstawia nawet krótki słowniczek dla zainteresowanych tematem, tak, żeby spróbowali swoich sił w miganiu. Najmłodsi dowiedzą się z tej książki także, jakie możliwości stoją przed ludźmi głuchymi: do jakich szkół uczęszczają dzieci i co w ogóle znaczy posługiwanie się językiem. Wprowadza szereg ciekawostek dotyczących języka migowego – tak, żeby przyciągnąć dzieci do czytania, zaspokoić ciekawość i nie zmęczyć przy tym. Nie ma tu tendencyjności, dzięki przyjętemu systemowi prowadzenia narracji książka wypada bardzo intrygująco. Każdy z rozmówców przytacza przecież własne doświadczenia i przemyślenia, z kolei Rasa Jančiauskaitė wybiera tematy w jakiś sposób dla czytelników ważne.
Tomik został przygotowany jako picture book i czasami strony pozbawione są tekstu, za to zapełnione prostymi i symbolicznymi rysunkami. Autorka wybiera styl kojarzący się z dziecięcą naiwnością – używa zwykłych kredek, kilku podstawowych kolorów i mocnych kresek. Sięga też po scenki do odczytywania po uważnej analizie: sprawdzenie, co robią postacie, pozwala odkryć przesłanie rysunku. Rysunkowy – naturalnie – jest słowniczek języka migowego, więc dzieci poza lekturą mogą również poćwiczyć wybrane gesty i sprawdzić, czy łatwo im nauczyć się migania. Ilustracje wydają się nieco mroczne, ale temat wciąga na tyle, że nie powinny zniechęcać dzieci do sprawdzania kolejnych wiadomości. Rasa Jančiauskaitė postawiła tutaj na popisy graficzne, a nie na podporządkowywanie się modom w literaturze czwartej. Ten picture book przyciąga uwagę – i przypuszczalnie zdobędzie jeszcze niejedną nagrodę.
link do strony wydawnictwa: https://wydawnictwodwiesiostry.pl/