Francisco Nieva: człowiek teatru totalnego.
Między awangardą a zaciekłym antyrealizmem.

Wystawa

Instytut Cervantesa

ul. Kanonicza 12

Z okazji setnej rocznicy urodzin Francisco Nievy, niezwykle oryginalnego dramaturga, scenografa i kostiumologa, jednym słowem człowieka teatru totalnego, Instytut Cervantesa w Krakowie pragnie złożyć szczególny hołd temu autorowi z La Manchy. Jeśli Almodóvar jest dla hiszpańskiego kina paradygmatem oryginalności, awangardy i wolności, to Francisco Nieva jest nim dla hiszpańskiego teatru ostatnich sześćdziesięciu lat.

W swoim „wściekle” antyrealistycznym zamyśle, łączy to, co popularne, z tym, co innowacyjne, sprawiając, że tekst i spektakl stają się przestrzenią absolutnej wolności. Tutaj władza jaką w jego dzieciństwie sprawowały kobiety w domach w La Manchy zyskuje nową przestrzeń, w której zbiega się tradycja i zerwanie z nią, w której centrum są śmiałość, irracjonalność ludzkiej natury, rozkosz i jej pokusy, która odwołuje się do dionizyjskiej koncepcji świata.

Jest to również teatr obrazoburczych tradycji średniowiecza oraz estetycznych i ikonograficznych nawiązań, czyniących Nievę wnukiem Hieronima Boscha i orgiastycznym synem baroku. Łącząc w bardzo osobisty sposób kulturę wysoką i popularną, Nieva wznosi sztandar obrońcy niezwykłej codzienności jako nieodzownego elementu życia. Jego teatr, z bezczelnym i lekkim humorem ukazuje również różnorodność seksualną na długo przed tym, jak XXI wiek otwarcie potwierdził tę rzeczywistość, która pozostawała przed światem ukryta pod płaszczem pozorów.

Godziny otwarcia: od poniedziałku do piątku, od 10:00 do 18:00

Wstęp wolny.

Francisco Nieva urodził się w Valdepeñas, (hiszp. prowincja Ciudad Real), 29 grudnia 1924 roku. Studiował malarstwo na Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych św. Ferdynanda i był członkiem ruchu o nazwie „postismo” (skrót, bez członu „surreal”, od „postsurrealismo”). W latach 1948-1963 mieszkał w Paryżu, gdzie rozpoczął karierę jako scenograf, projektant kostiumów, a także malarz, zdobywając uznanie w najbardziej awangardowych kręgach. Po rocznym pobycie w Wenecji, który miał kluczowe znaczenie dla jego estetyki, powrócił do Madrytu w 1964 roku.

Do teatru trafił dzięki projektowaniu scenografii i kostiumów, choć pisać zaczął już w bardzo młodym wieku. Jego twórczość dramatyczna jest pełna wolności, w której siły irracjonalne odgrywają wiodącą rolę; łączył kulturę popularną z awangardą, sacrum z profanum, nadając swoim dziełom bardzo osobisty wyraz. 

Jego twórczość dramatyczną tradycyjnie dzieli się na:

Wczesny teatr: Tórtolas, crepúsculo y telón, z 1953 roku; Es bueno no tener cabeza, z 1967 roku i El maravilloso catarro de lord Bashaville.

Reopery i Teatr rozwścieczony: Pelo de tormenta, Nosferatu, La carroza de plomo candente, El combate de Ópalos y Tasia.

Teatr farsy i kataklizmów: La señora Tártara, El baile de los ardientes, Coronada y el toro, i Los españoles bajo tierra. Teatr kronik i ilustracji: Sombra y quimera de Larra.

Nieva był również prozaikiem. Jego pierwsza powieść, El viaje a Pantaélica, ukazała się w 1994 r., w kolejnych latach opublikował La llama vestida de negro (1995), Granada de las mil noches (1995), Oceánida (1996), Carne de murciélago. Cuento de Madrid (1998), La mutación del primo mentiroso (2004).

W 1990 roku został członkiem Królewskiej Akademii Języka Hiszpańskiego.

Był laureatem najważniejszych hiszpańskich nagród teatralnych i literackich: dwukrotnie Narodowej Nagrody Teatralnej (1980 i 1992), Narodowej Nagrody Literackiej w dziedzinie Literatury Dramatycznej, Nagrody Valle-Inclána (2011), a także Nagrody Księcia Asturii w dziedzinie literatury w 1992 roku.

Zmarł w Madrycie 10 listopada 2016 roku.