Recenzje

Wiele pytań dla jednej przyjaźni

O spektaklu „Ile żab waży księżyc” zaprezentowanym w ramach Festiwalu małych Prapremier w Wałbrzychu – reż. Przemysław Jaszczak, Śląski Teatr Lalki i Aktora „Ateneum” w Katowicach – pisze Kamil Bujny.

„Ile żab waży księżyc” to przedstawienie raczej kameralne i oszczędne, jednak – przede wszystkim za sprawą świetnego tekstu Maliny Prześlugi – bardzo interesujące. W pokazie zostają zderzone ze sobą dwa światy: ułożonego, poważnego, dorosłego, skoncentrowanego na sobie i własnej władzy króla (Mirosław Kotowicz) oraz ciekawskiego, nieco wścibskiego, wesołego i samotnego chłopca (Michał Skiba). Zdawać by się mogło, że takie z pozoru niezobowiązujące spotkanie nie pozostawi żadnego śladu na postawie rządzącego twardą ręką monarchy, jednak – jak to często w życiu bywa – dziecięcy idealizm i szczerość zmuszają dorosłych do zrewidowania własnych przekonań.

Spektakl w reżyserii Przemysława Jaszczaka pozostaje – co jest jego największą zaletą – w żywej relacji z widzem. Wszystko za sprawą bardzo prostych, acz skutecznych, rozwiązań, takich jak przełamywanie czwartej ściany, wplątywanie publiczności do przedstawienia (poprzez uczynienie z niej podwładnych króla) oraz umożliwienie brania czynnego udziału w procesie kreowania fikcji scenicznej – oglądający wzywani są do wykonywania poleceń swojego monarchy oraz wyrażania aprobaty wobec różnych decyzji. Z dużą satysfakcją obserwuje się reakcje młodych widzów na te wszystkie zabiegi: widoczne przejęcie pokazem i opowiadaną w nim historią, głośne nakłanianie aktorów do rozmaitych wyborów oraz spontaniczne reagowanie na to, co dzieje się na scenie. „Ile żab waży księżyc” pozwala jednak młodszej publiczności na znacznie więcej: integruje oglądających z postaciami, dając poczucie przyjacielskiej relacji i wrażenie współdzielenia problemów oraz zmartwień. Wynika to ze sposobu budowania scenicznego świata, a dokładnie z opozycji na linii dziecko-dorosły: postacią pozytywną w przedstawieniu okazuje się chłopiec, z którym młodsza publiczność wyraźnie się utożsamia, a negatywnym bohaterem staje nieprzychylny mu monarcha. Publiczność może zatem faworyzować młodzieńca, dostrzegając w nim wiele własnych cech. Choć z czasem we władcy zachodzi przemiana, to w trakcie prezentacji nie sposób nie odnieść wrażenia, że w królestwie lada chwila dojdzie do prawdziwej rewolucji: widzowie są na tyle przejęci oschłymi decyzjami króla oraz jego mało sympatycznymi zachowaniami, że w każdej chwili mogą szturmem ruszyć na zamek, by zaprowadzić porządek, zmuszając rządzącego do polubienia ciekawskiego, zadającego wiele pytań chłopca.

„Ile żab waży księżyc” ujmuje widza baśniową atmosferą i prostotą. Oglądając katowickie przedstawienie ma się wrażenie urzeczenia, podobne do tego, które towarzyszy spektaklowi „Pod adresem marzeń” Teatru Lalki i Aktora „Kubuś”, również zaprezentowanemu podczas tegorocznego Festiwalu małych Prapremier w Wałbrzychu. Obie realizacje zdają się ujawniać podobny sposób na robienie teatru dla dzieci. Wychodzą bowiem od założenia, że najważniejsze jest przesłanie. W przedstawieniu Jaszczaka na pierwszy plan wysuwa się idea współpracy i bycia otwartym na drugiego – choćby zupełnie innego – człowieka. Przepracowywanie tej wartości staje się osią konstrukcyjną prezentowanej opowieści: im bliżej finału, „pojednania” i symbolicznej przemiany króla, tym wyraźniejsza staje się potrzeba porozumienia między postaciami. Podobnie jak w przedstawieniu kieleckiego teatru, tak w „Ile żab waży księżyc” twórcy nie próbują zaskoczyć widza spektakularnością scenografii czy skomplikowaną strukturą, tylko bazują na prostych, choć – podkreślmy – udanych i interesujących rozwiązaniach: baśniowych kreacjach, pełnych humoru i uroku dialogach, przełamywaniu czwartej ściany oraz efektownemu wykorzystaniu cieni.

Choć nie jestem przekonany czy wyreżyserowane przez Jaszczaka przedstawienie odsłania przed młodszym widzem jakąś prawdę lub zmusza go do głębszej refleksji, to z całą pewnością mogę stwierdzić, że daje mu poczucie bycia u siebie. Dlaczego? „Ile żab waży księżyc” to dobrze przygotowany spektakl, który nie wartościuje, nie moralizuje oraz nie traktuje widza z góry, a zaprasza do uczestnictwa i pozwala utożsamić się z opowiadaną historią. Do tego pozostaje przyjemny dla oka (na uwagę zasługują świetne kostiumy!) i miejscami bardzo zabawny.


Fot. Tomasz Zakrzewski

Komentarze
Udostepnij
Tags: , , ,