Czy nauce można ufać?
Medycyna, edukacja, psychologia, dietetyka czy rodzicielstwo – w kluczowych dla naszego życia dziedzinach szukamy odpowiedzi w nauce. A co, jeśli i na niej samej nie można polegać? „Science Fictions. Oszustwa, uprzedzenia, zaniedbania i szum informacyjny w nauce” to książka, która ujawnia niepokojące sygnały świadczące o kryzysie, jaki przechodzi współczesna nauka. Stuart Ritchie, psycholog i popularyzator nauki, demaskuje przekłamania, manipulacje oraz szkodliwe nawyki naukowców, podając w wątpliwość prawdziwość i obiektywizm wielu badań naukowych. Premiera książki już 6 maja!
Nauka to sposób, w jaki rozumiemy świat. Jednak niewłaściwa interpretacja i koloryzowane statystyki sprawiły, że szokująca liczba badań naukowych stała się bezużyteczna lub, co gorsza, wprowadzająca w błąd. Obecny system finansowania badań oraz publikacji ich wyników nie tylko nie chroni nas przed pomyłkami i słabościami naukowców, ale wręcz aktywnie zachęca badaczy do ingerowania w otrzymywane rezultaty, co może mieć katastrofalne konsekwencje.
Stuart Ritchie na stronach swojej książki obnaża prawdziwe oblicze współczesnej nauki – okazuje się bowiem, że wiele powszechnie akceptowanych i bardzo wpływowych teorii bazuje na nierzetelnych badaniach. Autor ujawnia zaniedbania i oszustwa, które podważają wysiłki naukowe: od skażenia laboratoriów po tajenie nieudanych badań; od fałszowania danych po coraz częstszą pokusę wyolbrzymiania przeciętnych wyników w celu zdobycia sławy naukowej. Na potwierdzenie swoich tez Ritchie przytacza konkretne przykłady – jak chociażby wprowadzające w błąd badania dotyczące przeszczepów tchawicy wykonanej z tworzywa sztucznego, które doprowadziły do śmierci kilku pacjentów i były przez lata ukrywane przez instytucje wspierające badania. W 2022 roku niesłusznie uważany za pioniera medycyny regeneracyjnej, włoski chirurg Paolo Macchiarini został skazany przez szwedzki sąd na karę dwóch lat więzienia w zawieszeniu.
Autor książki omawia także subtelniejsze przewiny badaczy – szczegółowo opisuje, w jaki sposób technologie takie jak Photoshop ułatwiły badaczom popełnianie pozornie niezbyt groźnych oszustw. Potwierdza to badanie, które wykazało, że w 4% z 20 000 przeanalizowanych artykułów naukowych pojawiły się zdjęcia przerabiane w programach do fotoedycji.
„Science Fictions” to napisana w angażujący sposób, pełna ciekawych historii i anegdot książka popularnonaukowa, która przystępnie omawia problemy, z jakimi musi się mierzyć współczesna nauka. Choć książka bije na alarm, jej wydźwięk jest pozytywny – Stuart Ritchie nie tylko daje nam wiedzę potrzebną do wykrywania wątpliwych badań, lecz także wskazuje drogę do reform, które mogłyby ponownie uczynić naukę godną zaufania.
W 2021 r. bestsellerowa książka Stuarta Ritchiego znalazła się na krótkiej liście do nagrody Royal Society Insight Investment Science Book Prize.
Stuart Ritchie – szkocki psycholog i popularyzator nauki, znany ze swoich badań nad ludzką inteligencją. Jest wykładowcą w Instytucie Psychiatrii, Psychologii i Neuronauki w King’s College London. Jego praca koncentruje się na rozwoju zdolności poznawczych. Jest znanym zwolennikiem ruchu Open Science. Pracował nad narzędziami reformującymi praktykę naukową i pomagającymi naukowcom zwiększyć przejrzystość w raportowaniu wyników.
| Tytuł: „Science Fictions. Oszustwa, uprzedzenia, zaniedbania i szum informacyjny w nauce” Autor: Stuart Ritchie Premiera: 6.05.2024 r. Przekład: Fabian Tryl Oprawa: miękka Liczba stron: 368 Cena: 69 zł |
Wydawnictwo PWN