Recenzje

Życie społeczne

Adam Bodnar, Bartosz Bartosik: Obywatel pl. Mando, Kraków 2020 – pisze Izabela Mikrut.

Adam Bodnar, Rzecznik Praw Obywatelskich, to idealny człowiek do tego, żeby opowiadać o demokracji, przemianach politycznych w kraju, o strukturach w społeczeństwie, wewnętrznych konfliktach lub sporach, o niedalekiej przyszłości i o zagrożeniach, które sami na siebie ściągamy pochopnymi działaniami. Zna swoją funkcję, nie może nigdy pozwolić sobie na manifestowanie poglądów, nawet jeśli akurat bardzo by tego chciał.

W rozmowie z Bartoszem Bartosikiem „Obywatel pl” zajmuje się zatem kreśleniem specyfiki swojego zawodu (dla tych, którzy pojęcia nie mają, czym na co dzień zajmuje się Rzecznik Praw Obywatelskich), przypomina też zajęcia z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Przekonuje do konieczności zaangażowania obywatelskiego, reagowania, gdy łamane są prawa jakiejś grupy ludzi. Przedstawia od czasu do czasu dane, które bez odpowiedniego komentarza niewiele by zwykłym odbiorcom powiedziały, porównuje sytuację w kraju z przypadkami z innych „podwórek”. Tłumaczy, przekonuje, ale i stara się wyjaśniać wątpliwości. Zabiera się do analizowania zaobserwowanych zjawisk, potrafi też oceniać sytuację przez pryzmat dalszej i bliższej historii oraz – w kontekście politologicznym. Opowiada o rozwoju cywilizacyjnym, o przełomach w budowaniu państwowości, o wizjach przyszłości i ich braku, o zasadach, jakimi kieruje się społeczeństwo, wybierając określone partie do rządu. Mówi o edukacji obywatelskiej i o niechlubnych praktykach w politycznych wojenkach. Charakteryzuje Polskę w okresie transformacji ustrojowej, pokazuje rozbieżności między ocenianiem Polski z perspektywy Warszawy i spoza stolicy. Zdarza mu się też komentować rolę Rzecznika Praw Obywatelskich (i to, na czym się opiera w swojej pracy). Znajdzie się w tomie miejsce na omawianie patriotyzmu i lokalności. Sięga do wielkich przemówień i… do rozrywki masowej. Zmiany klimatyczne, Kościół w państwowości, problemy ludzi młodych, bezdomność – tematów jest mnóstwo, z różnych zakresów. Ale Adam Bodnar za każdym razem stara się o wyważone wyjaśnienia, które trafią do przekonania czytelnikom. Nie ma w tym tomie burzliwych dyskusji ani radykalnego odwracania głoszonych poglądów, nie ma też narracji przemocowej. Jednak dyplomacja nie przekreśla szczerości, a ta z kolei pozwala zbudować zaufanie wobec Rzecznika Praw Obywatelskich.

Dzięki takiej publikacji czytelnicy mogą dowiedzieć się sporo o samej funkcji, ale i o zakresie działania Adama Bodnara, mogą też bliżej przyjrzeć się temu, czego nie usłyszą w mediach. „Obywatel pl” to książka do spokojnej refleksji i uważnej analizy, Adam Bodnar i Bartosz Bartosik nie skupiają się w niej wyłącznie na sprawach aktualnych, więc szybko nie straci na wartości. Będzie mogła funkcjonować jako zestaw wskazówek i podpowiedzi dla tych, którzy troszczą się o dobro kraju i społeczeństwa – i jako przegląd pułapek oraz możliwości. Forma rozmowy sprawia, że łatwiej będzie zwykłym czytelnikom przekonać się do wywodów – nie przytłoczy ich ciężar poruszanych zagadnień. Jest to tom nieco niszowy, jednak bardzo ważny w procesie rozumienia państwowości.

Komentarze
Udostepnij
Tags: , ,